by Suryaa Desk | Fri, Dec 05, 2025, 11:50 AM

స్క్రబ్ టైఫస్ అనేది ఒక ప్రమాదకరమైన బ్యాక్టీరియల్ వ్యాధి, ఇది ప్రధానంగా చిగ్గర్ పురుగుల ద్వారా మానవులకు వ్యాప్తి చెందుతుంది. ఈ చిన్న పురుగులు గడ్డి పొలాలు, అడవులు, పొలాల వంటి ప్రదేశాల్లో ఎక్కువగా కనిపిస్తాయి మరియు మనిషి చర్మాన్ని కుట్టినప్పుడు బ్యాక్టీరియాను జోక్యం చేస్తాయి. ఈ వ్యాధి ఆఫ్రికా, ఆసియా, పసిఫిక్ ప్రాంతాల్లో ఎక్కువగా నివేదించబడుతుంది, ముఖ్యంగా వర్షాకాలంలో ప్రమాదం ఎక్కువ. మనుషుల మధ్య సంక్రమణ జరగదు, కానీ పురుగు కాటు ద్వారానే వ్యాప్తి సాధ్యమవుతుంది. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో పని చేసే వారు, ప్రయాణికులు ఈ వ్యాధికి ఎక్కువ ప్రమాదంలో ఉంటారు.
కాటు స్థానంలో మొదటి లక్షణాలు సాధారణంగా కనిపించడానికి 3 నుంచి 10 రోజులు పడుతాయి. కుట్టిన చోట నల్లటి మచ్చ లేదా 'ఎస్కార్' అనే దద్దు ఏర్పడుతుంది, ఇది చర్మంపై గుర్తుగా మారుతుంది. తర్వాత తీవ్రమైన జ్వరం, చలి ఎపిసోడ్‌లు మొదలవుతాయి, శరీరం రక్తవాహికలు విస్తరించడం వల్ల నొప్పులు ఎక్కువవుతాయి. తలనొప్పి, కళ్లు ఎర్రవడం, అలసట వంటి సాధారణ లక్షణాలు కూడా కనిపిస్తాయి. ఈ దశలో రోగి సాధారణంగా అసౌకర్యంగా ఉంటాడు మరియు రోజువారీ పనులు చేయలేకపోతాడు.
వ్యాధి ముందుకు సాగితే, వాంతులు, విరేచనాలు, కడుపు నొప్పులు వంటి జీర్ణవ్యవస్థ సంబంధిత సమస్యలు తలెత్తుతాయి. ఇవి రోగి శరీరంలోని ద్రవాలను ఎక్కువగా కోల్పోయేలా చేస్తాయి, దీనివల్ల డీహైడ్రేషన్ ప్రమాదం పెరుగుతుంది. ముఖ్యంగా, మహిళల్లో మరియు పిల్లల్లో ఈ లక్షణాలు తీవ్రంగా కనిపిస్తాయి, ఎందుకంటే వారి రోగనిరోధక శక్తి తక్కువగా ఉండవచ్చు. ఈ సమయంలో రోగి ఆహారం తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది పడతాడు మరియు బరువు తగ్గడం మొదలవుతుంది. వైద్య సహాయం తీసుకోవడం మరచిపోతే, వ్యాధి మరింత తీవ్రమవుతుంది.
సకాలంలో గుర్తించకపోతే, స్క్రబ్ టైఫస్ ఊపిరితిత్తులు, కిడ్నీలు, మెదడు, కాలేయం వంటి కీలక అవయవాలపై గట్టి ప్రభావం చూపుతుంది. ఇది సెప్సిస్, మెనింజైటిస్, ఎన్సెఫాలైటిస్ వంటి సంక్లిష్టతలకు దారితీస్తుంది, ఫలితంగా రోగి క్రమంగా కోమాలోకి వెళ్లే ప్రమాదం ఉంది. చికిత్సకు యాంటీబయాటిక్స్ వంటి ఔషధాలు ప్రధానమైనవి, కానీ ఆలస్యం అయితే మరణాలు కూడా సంభవించవచ్చు. ఈ వ్యాధి మానవుల మధ్య అంటువ్యాధి కాదు, కేవలం పురుగు మధ్యాహ్నం జరిగే సంక్రమణ మాత్రమే. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో అవగాహన పెంచడం, రక్షణ వస్త్రాలు ధరించడం, పురుగు నిర్మూలకాలు వాడడం ద్వారా ఈ ప్రమాదాన్ని తగ్గించవచ్చు.