by Suryaa Desk | Sun, Dec 07, 2025, 06:31 PM

భారత న్యాయవ్యవస్థలో మైలురాళ్లుగా నిలిచిన తీర్పుల్లో ఒకటైన SC రిజర్వేషన్లలో క్రీమీ లేయర్ సిద్ధాంతాన్ని మాజీ చీఫ్ జస్టిస్ యు.ఉ. గవాయ్ అమలు చేసిన విషయం ఎవరికీ మరచిపోలేనిది. ముంబై యూనివర్సిటీలో జరిగిన ఒక ముఖ్యమైన సమావేశంలో మాట్లాడుతూ, ఆయన తన తీర్పు గురించి భావోద్వేగాలతో కూడిన వ్యాఖ్యలు చేశారు. ఈ తీర్పు ద్వారా వెనుకబడిన వర్గాల్లోనే ముందున్నవారిని రిజర్వేషన్ ప్రయోజనాల నుంచి మినహాయించాలని స్పష్టం చేసిన గవాయ్ గారు, దీని ద్వారా సామాజిక న్యాయాన్ని మరింత బలపడేలా చేయాలనే ఉద్దేశ్యాన్ని వెల్లడించారు. ఈ సమావేశం దేశవ్యాప్తంగా చర్చనీయాంశంగా మారడానికి కారణమైంది, ఎందుకంటే ఇది రిజర్వేషన్ విధానాలపై కొత్త చర్చలను రేకెత్తించింది.
ఈ తీర్పు తీసుకున్నప్పుడు గవాయ్ గారు ఎదుర్కొన్న అడ్డంకులు అసాధారణమైనవి. ముఖ్యంగా, తన సొంత వర్గాల నుంచే తీవ్రమైన విమర్శలు వచ్చాయి, ఇది ఆయనకు మానసిక ఒత్తిడిని కలిగించిందని ఆయన తెలిపారు. క్రీమీ లేయర్ అనే సిద్ధాంతం ద్వారా ఆర్థికంగా ముందున్న SC వర్గాల వారిని రిజర్వేషన్ నుంచి తప్పించడం, వాస్తవికంగా వెనుకబడినవారికి మాత్రమే ప్రయోజనం చేకూర్చడం అనే లక్ష్యాన్ని సాధించాలని ఆయన ఉద్దేశించారు. అయితే, ఈ నిర్ణయం కొందరిలో అసంతృప్తిని రేకెత్తించడమే కాకుండా, సామాజిక మాధ్యమాల్లో విస్తృత చర్చలకు దారితీసింది. గవాయ్ గారి మాటలు ఈ సందర్భంలో ఆయన ధైర్యాన్ని మరింత ప్రతిబింబిస్తున్నాయి, ఎందుకంటే ఇది వ్యక్తిగత రాజకీయ ఒత్తిడులకు లొంగకుండా న్యాయాన్ని కాపాడిన ఉదాహరణ.
అంబేడ్కర్ గారి దృష్టికోణాన్ని ఉదహరించుకుని గవాయ్ గారు తన వాదనను మరింత బలపరిచారు. "జీరో దగ్గర ఉన్న వెనుకబడిన వ్యక్తికి సైకిల్ ఇవ్వాలి, అప్పుడే అతడు సైకిల్‌పై ముందున్నవారిని చేరుకొని సమానంగా నడుస్తాడు" అని ఆయన వివరించారు. ఈ మెటఫర్ ద్వారా, రిజర్వేషన్ అనేది మాత్రమే సాధనాలు అందించడం కాదు, దానిని సరైనవారికి చేర్చడం మరింత ముఖ్యమని స్పష్టం చేశారు. అంబేడ్కర్ గారి సామాజిక సమానత్వ భావనలో ఈ సూత్రం కీలకమైనదని ఆయన గుర్తు చేశారు. ఈ వ్యాఖ్యలు విన్న సమావేశ పాల్గొన్నవారందరూ దీనిని ఆలోచింపజేసేలా చేశాయి, ఎందుకంటే ఇది రిజర్వేషన్ విధానాలపై కొత్త దృక్పథాన్ని అందించింది.
ఈ సంఘటన ద్వారా గవాయ్ గారి తీర్పు యొక్క ప్రాముఖ్యత మరింత స్పష్టమవుతోంది, ఎందుకంటే ఇది సామాజిక న్యాయానికి కొత్త మార్గాలను సూచిస్తోంది. క్రీమీ లేయర్ అమలు ద్వారా వెనుకబడినవారికి మరింత అవకాశాలు కల్పించబడతాయని, ఇది దీర్ఘకాలిక సామాజిక మార్పుకు దోహదపడుతుందని ఆయన నమ్మకంగా చెప్పారు. అయితే, ఈ విధానం అమలులో రాజకీయాలు, సామాజిక విభేదాలు ఎదురవుతాయని కూడా ఆయన గుర్తు చేశారు. ముంబై సమావేశం ఈ చర్చలకు ఒక మలుపు తిరిగింది, దేశవ్యాప్తంగా రిజర్వేషన్ విధానాలపై ఆలోచనాత్మక చర్చలు జరగాలనే ఆకాంక్షను రేకెత్తించింది.